WordPress 5.0: Wat is er veranderd?

Met een marktaandeel van ruim 76% is er een grote kans dat ook jou website op WordPress draait, daarom niet geheel onbelangrijk om te weten welke veranderingen eraan zitten te komen in WordPress 5.0.

Een volledig vernieuwde editor, genaamd Gutenberg. Verder wordt WordPress geoptimaliseerd voor mobiel, makkelijker gemaakt voor de gebruikers en beheerders van je website en kunnen we verbeterde beveiliging verwachten.

In dit blog gaan we dieper in op de nieuwe WordPress 5.0 update die naar verwachting in April/Mei dit jaar live gaat, waarvan Gutenberg de belangrijkste update zal zijn, andere updates staan op de planning voor 2019.

Gutenberg editor

De grootste verandering die WordPress 5.0 met zich mee gaat brengen is dat er een hele nieuwe ‘editor’ komt, de ‘Gutenberg’ editor. Waar voorheen de ingebouwde editor voornamelijk bedoeld was voor content, is de Gutenberg editor ook direct een Page Builder. Op dit moment is de Gutenberg nog in ontwikkeling maar is al wel beschikbaar als plug-in.

Voor deze plug-in worden wekelijks updates uitgebracht. Door middel van feedback op de werking van de plug-in kan WordPress de editor optimaliseren zodat deze bij de officiële livegang optimaal werkt en dat bestaande functionaliteiten ook goed blijven werken. De meest prominente functionaliteiten die deze editor met zich meebrengt zijn:

  • Een post en pagina editor
  • Een pagina template editor
  • Een site builder tool

De Gutenberg editor is niet de enige ontwikkeling die WordPress wil door gaan voeren. Echter staan verdere veranderingen pas gepland voor 2019. Dit zullen updates zijn met betrekking tot bericht/ pagina templates en volledige website aanpassingen.

Blocks

Momenteel is de editor van WordPress een mooi wit canvas om content op te schrijven/bouwen . Maar wanneer het aankwam op pagina’s bouwen, met afbeeldingen, multimedia, content embedden vanaf social media en andere elementen, vroeg dit veel verschillende soorten aanpak van de gebruiker. Wat niet altijd even handig was. Zo had je bijvoorbeeld:

Nieuwsgierig?

Meer weten over de mogelijkheden van WordPress 5.0?

  • Een media bibliotheek voor afbeeldingen, multimedia en bestanden
  • Afbeeldingen kunnen gemakkelijk heel het scherm breed worden gemaakt, bij de huidige editor is er altijd nog witruimte aanwezig.
  • Links plakken in je pagina’s om content te embedden.
  • Shortcodes voor het gebruik van plug-ins.
  • Widgets voor content aan de zijkant van pagina’s.

Deze functionaliteiten waren allemaal op een andere plek binnen WordPress geplaatst terwijl ze toch regelmatig gebruikt worden. Omdat dit niet handig is gaat WordPress d.m.v. ‘Blocks’ ervoor zorgen dat alle functies voor het bouwen van een pagina gemakkelijk te vinden zijn. ‘Blocks’ zijn dus de nieuwe inserter tool van WordPress.

Alle functionaliteiten zullen dus nog wel apart gecategoriseerd zijn, maar door middel van het Blocks menu worden alle functionaliteiten samengevoegd in één interface. Er zullen 4 hoofdcategorieën komen waaronder alle functionaliteiten gaan vallen. Deze zijn:

  • Common blocks (basis functionaliteiten zoals het toevoegen van foto’s, video’s, geluid en tekst aan webpagina’s).
  • Formatting blocks (dit betreft functionaliteiten zoals tabellen, pullquote’s of stukjes HTML code).
  • Layout Blocks (dit betreft extra opties om de opmaak van een pagina mooier te maken zoals: scheidingslijnen, tekst kolommen en call-to-action knoppen)
  • Widgets (zoals het plaatsen van een knop die je naar andere blogs doorlinkt)
gutenberg menu
gutenberg editor

Wanneer deze Blocks goed functioneren zal dit ervoor gaan zorgen dat WordPress gebruiksvriendelijker wordt en gebruikers sneller en efficiënter met de CMS kunnen werken.

Classic editor

Voor de mensen die niet willen switchen naar de Gutenberg editor is er al een classic editor plug-in in ontwikkeling. Wat wordt gezien door de developers als de ‘off-switch’. WordPress zelf is hier geen voorstander van waardoor het slimmer is om voordat je de nieuwe update van WordPress installeert een back-up maakt zodat teruggaan naar de oude editor een stuk gemakkelijker is. Een back-up van de database maken voordat de update wordt geïnstalleerd is over het algemeen wel aan te raden. Wanneer er iets fout mocht gaan met upgraden hoef je niet bang te zijn dat belangrijke data verloren gaat.

Drag and Drop

Gutenberg gaat gebruik maken van een drag en drop systeem zoals je die wellicht kent van visual composer, Avada of Divi. Dit houdt in dat de content op een pagina gewijzigd kan worden van plek door dit simpel weg naar de gewenste plaats te slepen.

wordpress drag and drop

Nadelen van de Gutenberg

Momenteel zijn er ook nog zeker nadelen aan de Gutenberg. Sommige zullen voor de officiële livegang al worden opgelost maar je mag wel verwachten dat zelfs dan er nog nadelen zijn. Nadelen zijn o.a.:

  • De user interface is gefocussed op content layout en niet op content creation. Dit heeft als gevolg dat er momenteel veel minder mogelijkheden zijn om pagina’s er uniek uit te laten zien.
  • Je kan geen shortcodes in tekstblokken plaatsen. Shortcodes toevoegen is wel mogelijk maar dit wordt gezien als een aparte block waardoor deze altijd onder of boven je alinea met tekst komt te staan. Met als gevolg dat de mogelijkheden met shortcodes een stuk beperkter worden.
  • Dit geldt ook voor foto’s en video’s Deze kunnen niet maar in een tekstblok worden geplaatst waardoor de layout op pagina’s er al snel identiek uit zullen gaan zien.
  • De Gutenberg editor maakt uitsluitend gebruik van HTML 5. Oudere thema’s ondersteunen HTML 5 nog niet waardoor het stijlen van een website onmogelijk wordt.
  • De Gutenberg editor heeft geen Markdown support om teksten snel en gemakkelijk op te maken.
  • Er worden geen nieuwe embed opties geïntroduceerd met de uitgave van de Gutenberg Editor. Dit zijn nog dezelfde als die je momenteel al aan je pagina kan toevoegen.
  • Geen comptabiliteit met custom plug-ins en thema’s

Voordelen Gutenberg

  • Pagina’s bouwen zal over het algemeen sneller gaan.
  • De Gutenberg editor is gebruiksvriendelijker, waardoor de CMS voor iedereen gemakkelijk te gebruiken zal worden.
  • Alle gewenste elementen kunnen met een druk op de knop worden toegevoegd.
  • Alle gewenste elementen zijn op een plek te vinden.
  • Er ontstaat een mogelijkheid om pagina’s aan te passen via tablet of telefoon wat voorheen niet mogelijk was.

Veiligheid van websites

Naast de Gutenberg editor komt er n.a.v. de REST API kwetsbaarheid een verbetering in WordPress beveiliging. Deze kwetsbaarheid heeft ervoor gezorgd dat hackers gemakkelijk content van WordPress websites konden aanpassen of verwijderen. WordPress wil dit in de toekomst gaan voorkomen en daarvoor zijn nieuwe veiligheidsmaatregelen in ontwikkeling zoals de tweestapsverificatie. Wat inhoud dat wanneer je in een webbrowser inlogt bij WordPress er automatisch een bericht naar je telefoon wordt gestuurd om te verifiëren dat jij dat daadwerkelijk bent. Daarnaast hamert WordPress op het feit dat alle websites een SSL-certificaat moeten hebben om de beveiliging te verbeteren.

Update naar WordPress 5.0: de consequenties

De grootste zorg van WordPress gebruikers omtrent de nieuwe editor is dat het nog onzeker is of huidige plug-ins en thema’s compatibel zijn met Gutenberg. Het slechte nieuws is dat dit eigenlijk bij veel custom plug-ins en thema’s niet het geval is. WordPress is wel hard aan het werk aan backwards compatibility (ondersteuning van oudere versies) maar hierover is nog niks concreets bekend. Dit heeft nu nog als gevolg dat bestaande pagina’s die gebruik maken van custom plug-ins een grote kans hebben om helemaal ontregeld te worden wanneer er gebruik wordt gemaakt van de nieuwe editor. Maak dus alvorens je gebruik gaat maken van de nieuwe editor een back-up van je website zodat geen waardevolle pagina’s/ informatie verloren gaat.

Over het algemeen zullen pagina’s wel goed converteren naar blocks. Alle tekst die onder een header valt wordt gezien als één alinea en wordt in een aparte block geconverteerd waardoor er visueel niks veranderd. Hieronder een kort overzicht wat er mogelijk gaat gebeuren, maar dit is op dit moment alles behalve zeker:

  • WordPress thema’s: Indien dit een thema is wat op dit moment nog steeds wordt geupdate kun je ervanuit gaan dat de ontwikkelaars deze ook voor WordPress 5.0 gereed maken.
  • WordPress plug-ins: Ook deze zullen, mits gangbaar, allemaal worden geupdate zodat ze zullen blijven werken.
    • Page builders: In principe worden deze overbodig, maar je kan de nieuwe Gutenberg editor ook uitschakelen en je vertrouwde page builder blijven gebruiken. Deze zullen de ontwikkelaars wel moeten update voor WordPress 5.0
    • Custom blocks: Ontwikkelaars kunnen custom blocks maken voor de nieuwe Gutenberg editor.

Plug-ins

Plug-ins maken een groot deel uit van WordPress deze zorgen ervoor dat er extra functionaliteiten aan websites kunnen worden toegevoegd. Het mooie hieraan is dat veel van deze plug-ins gemaakt zijn door onafhankelijke ondernemers en niet door WordPress zelf. De kans is aanwezig dat een aantal van deze plug-ins niet meer werken wanneer WordPress 5.0 wordt gelanceerd. Echter zullen er wel nieuwe mogelijkheden ontstaan om plug-ins te creëren waarbij de focus gaat liggen op extensies voor het Blocks menu. WordPress is nog aan het nadenken op welke manieren plug-ins nog meer toegevoegde waarde kunnen creëren aan de user interface bij WordPress 5.0, hierover is echter nog weinig bekend.

Wat nu? Voorbereiding is alles!

Kort gezegd is de voornaamste verandering die met WordPress 5.0 gaat komen de nieuwe Gutenberg editor. Het is aan te raden om eerst met de Gutenberg plug-in te werken om de editor uit te testen aangezien dat je na installatie van de update niet meer terug kan. Zodra de update is uitgebracht, update je website niet direct, maar wacht nog enkele maanden. Dit zorgt ervoor dat de grotere ‘bugs’  inmiddels zijn opgelost. En de belangrijkste, zorg dat je een volledige backup hebt gemaakt van je website alvorens je gaat updaten.

Als er voldoende bekend is over de update zullen we een stappenplan checklist maken, zodat je zonder zorgen kunt updaten naar WordPress 5.0. Mocht je niet voldoende kennis hebben of wil je dit laten doen door professionals? Neem dan vrijblijvend contact met ons op en wij helpen je verder.

Momenteel is er nog niet meer over WordPress 5.0 bekend. Wij zijn in ieder geval benieuwd en kijken erg uit naar ieder stukje informatie dat wij kunnen vinden. Heb jij nog meer informatie of tips omtrent deze update? Laat het ons weten!